تجهیزات آنالیز دستگاهی_ تجهیزات آنالیتیکال_ دستگاه طیف سنج جذب اتمی (Atomic Absorption AAS :spectroscopy)
طیف سنجی جذب اتمی (AAS Atomic Absorption Spectroscopy) یک روش آنالیزی طیف سنحی برای تعیین کمی عناصر شیمیایی با استفاده از جذب تابش نوری توسط اتم های آزاد در حالت گازی است.
در شیمی تجزیه ای این روش برای تعیین غلظت یک عنصر خاص (آنالیت) در یک نمونه مورد استفاده می شود. AAS می توان برای تعیین بیش از 70 عناصر مختلف در محلول و یا به طور مستقیم در نمونه های جامد در فارماکولوژی ، بیوفیزیک و پژوهش سم شناسی مورد استفاده قرار گیرد.
طیف سنجی جذب اتمی برای اولین بار به عنوان یک تکنیک تجزیه ای مورد استفاده قرار گرفت و اصول اساسی آن در نیمه دوم قرن 19 توسط روبرت بونزن (Robert Wilhelm Bunsen) و گوستاو رابرت کیرشیهف(Gustav Robert Kirchhoff) ( هر دو از استادان در دانشگاه هایدلبرگ، آلمان) تاسیس شد.
فرم جدید از AAS تا حد زیادی در طول دهه ی 1950 توسط یک تیم از شیمیدانان استرالیا توسعه داده شد. آنها با سر آلن والش (Sir Alan Walsh) در کشورهای مشترک المنافع علمی و سازمان تحقیقات صنعتی (CSIRO)، بخش شیمی فیزیک، در ملبورن، استرالیا ، این مهم را تحقق بخشیدند.
اجزای دستگاه جذب اتمی
دستگاه جذب اتمی اولین بار در سال 1952 در ملبورن استرالیا براي تجزیه عناصر بکار گرفته شد. اجزاي اصلی دستگاه جذب اتمی که در شکل زیرنشان داده شده است عبارتند از :
-
منبع تابش
-
اتم ساز
-
تک فام کننده و شکاف
-
آشکار ساز
منبع تابش
لامپ کاتد توخالی
لامپ کاتد توخالی از یک استوانه ی شیشه ای، یک آند و یک کاتد تشکیل شده است.کاتد به صورت یک استوانه ای است که از عنصر مورد نظر پر شده و دارای قطر 5-3 میلی متر می باشد و آند به شکل یک سیم باریک از جنس تنگستن ، نیکل،تیتانیوم و زیرکونیوم می باشد
لامپ تخلیه بدون الکترود
در میان منابع تابش خطی،لامپ های تخلیه بدون الکترود بیشترین تابش و باریکترین پهنای خطوط نشری را دارند.این لامپ ها هم در جذب اتمی و هم در فلورسانس اتمی به کار می رود و شدت آن چندین برابر لامپ های کاتد توخالی می باشد
اتم ساز
شعله
از ابتداي به کارگیري روش جذب اتمی تاکنون شعله مورد استفاده داشته است کیفیت شعله، نوع سوخت و نسبت سوخت به اکسیدکننده از فاکتورهاي مؤثر بر نتایج آنالیز دستگاه جذب اتمی بشمار میروند. عملیاتی که با شعله انجام میشود
کوره
کوره اولین روش تجزیه غیرشعله اي است، دستگاه از دو قسمت تشکیل شده است، قسمت اول الکترودي است که نمونه در آن قرار میگیرد قسمت دوم یک لوله اي گرافیتی است که بوسیله یک مقاومت الکتریکی گرم شده و در یک درجه حرارت بالا نگه داشته میشود
تک فام ساز
تکفام ساز وسیله اي است که تابش را به اجزا سازنده آن تفکیک کرده و هر قسمت دلخواهی از طیف را از باقیمانده آن جدا میکند
آشکارساز
متداولترین آشکارساز در اسپکتروسکوپی جذب اتمی، فتومولتی پلایر می باشد.
