تاریخچه الایزا ریدر( میکروپلیت ریدر):History Elisa
يش از پيدايش روش ELISA ، تنها گزينه براي انجام سنجش ايمني، ايمني سنجي راديويي بود، كه از آنتي ژن ها و آنتي بادي هايي كه به صورت راديواكتيو مميز شده بودند استفاده مي شد. در اين روش در صورت وجود آنتي بادي يا آنتي ژني خاص، راديواكتيويته سيگنالي توليد مي كرد.از آنجايي كه راديواكتيويته خطرات زيستي داشت،پيشنهاد امن تر و ايمن تري مبني بر جايگزيني سيگنال هاي غير راديو اكتيو به جاي سيگنال هاي راديو اكتيو ارائه شداين پروسه توسط Stratis Avrameas و G.B. Pierce انجام شد. در سال 1966 توسط Wide و Porath اين روش تكميل تر شد. و در سال 1971 Peter Perlmann و Eva Engvall نهايتا به روش ELISA به شيوه امروزي دست پيدا كردند. ELISA امروزي مزاياي زيادي نسبت به روش هاي ايمني سنجي راديويي دارند. از جمله عدم وجود خطر تشعشع، امكان اتوماسيون، امكان افزايش حساسيت روش، عمر طولاني كيت هاي آنزيمي، سرعت خوانش بالا و قيمت ارزان تر دستگاه ها و معرف ها.
تعریف الایزا ریدر( میکروپلیت ریدر): Definition Elisa
الايـزا ريـدر يـك اسپكتـروفتـومتـر اختصـاصي است. بر خلاف اسپكتروفتومترهاي معمولي كه قرائت جذب نوري را در گستره وسيعي از طول موج ها آسان مي كنند ، الايزا ريدر داراي فيلترهایی بوده كه گستره طول موج ها را محدود كرده و معمولا بين 400 تا 750 نانومتر عمل مي كنند. برخي از الايزا ريدرها در گستـره مـاوراء بنفـش عمـل می کنند و قرائت را در مـحــدوده 340 تــا 700 نـانـومتـر انجـام مـي دهنـد. اين تـكـنـيــك كــاربــردي مـسـتـقـيــم در ايـمـنــولــوژي و سـرولـوژي دارد. واژه الايزا ELISA ، اختصاري از كلمات Enzyme-Linked Immuno sorbent Assay میباشد.
انواع روشهای الایزاریدر(میکروپلیت ریدر): Method types Elisa
تست ELISA با روش هاي گوناگوني انجام مي شود كه به صورت كلي به دو دسته ELISA مستقيم و غير مستقيم تقسيم بندي مي شود. در روش مستقيم آنتي ژن يا آنتي بادي مورد نظر به طور مستقيم بر سطح فاز جامد پوشش داده مي شود و سپس آنتي بادي يا آنتي ژن مكمل نشاندار شده آن به سيستم اضافه مي شود. با آناليز سيگنال توليد شده مي توان به وجود آنتي ژن يا آنتي بادي مورد نظر در نمونه پی برد. اين روش ارزش تشخيصي چنداني نداشته و بيشتر كاربرد تحقيقاتي دارد.
در روش غير مستقيم سرم رقيق شده به آنتي ژن هاي پوشش داده شده در فاز جامد اضافه مي شود، سپس نمونه را به آن اضافه كرده و پس از گذشت زمان انكوباسيون و يك مرحله شستشو، آنتي هيومن گلوبولين نشاندار شده با آنزيم به چاهك اضافه مي شود. اين روش براي تعيين آنتي بادي اختصاصي يا تيتراسيون آنتي بادي در سرم استفاده مي شود.
روش هاي ELISA ساندويچ و ELISA رقابتي يا مهاري از انواع متداول اين تكنيك هستند. روش ساندويچ كه متداول ترين روش ELISA است، يك آنتي ژن در بين دو آنتي بادي اختصاصي قرار مي گيرد. روش هاي رقابتي نيز بر پايه رقابت دو آنتي ژن يا دو آنتي بادي براي اتصال ليگاند با مقدار محدود استوار است.
وسايل لازم جهت انجام تكنيک الايزا:
* الايزا ريدر
* ميكرو پليت واشر (شستشو دهنده چاهك ها)
* سيستم توزيع كننده مايع (در اين مورد ممكن است از پيپت ها چند كاناله استفاده شود)
* انكوباتور
مراحل انجام تست الایزا:
يك تست اليزا به طور رايج شامل مراحل مکانیکی و شیمیایی میباشد که در زیر بطور اختصار توضیح داده می شود:
مراحل مکانیکی:
شستشوي اوليه پليت كه ممكن است با استفاده از ميكرو پليت واشر انجام شود.
استفاده از يك توزيع كننده مايع (ديسپنسر) يا پيپت چند كاناله.
پليت در انكوباتور قرار داده مي شود كه داراي دماي كنترل شده بوده و واكنش ها در آن محل انجام مي شوند.
مراحل شیمیایی:
چــــاهــــك هــــاي مــــوجــــود در پــلــيــــت بــــا آنـتــيبــاديهــا و آنـتــي ژن هــا پــوشـيـده (Coat) ميشوند.
نـمــونــه هـا ، كـنـتـرل هـا و اسـتـانـداردهـا بـه چاهكها اضافه شده و در دماي اتاق يا 37 درجه سـانتيگـراد بـراي يـك مـدت زمـاني معين ، طبق دستـورالعمـل انكوبه مي شوند.پـــس از انـكـوبـاسـيــون ، آنـتــي ژنهـا يــا آنـتيبـاديهــاي آزاد ، شـستشـو داده شـده و بـا اسـتـفـــاده از مـيـكــرو پـلـيــت واشــر و يــك بــافــر شستشوي مناسب ، برداشته مي شوند.
در مرحله بعد ، يك آنتي بادي ثانويه به نام كونژوگه اضافه شده كه حاوي آنزيمي است كه به منظور ايجاد يك تغيير رنگي ، با يك سوبسترا واكنش خواهد داد.ســـپــــس يــــك دوره زمــــانــــي ثــــانــــويــــه از انـكــوبــاسـيـون شـروع مـي شـود كـه در طـي آن ، كـونـژوگـه بـا كمپلكس آنتي ژن- آنتي بادي در چاهك ها پيوند برقرار خواهند كرد.
پس از انكوباسيون ، يك دوره شستشوي جديد انجام مي شود كه سبب برداشت كونژوگه متصل نشده از چاهك ها خواهد شد.
در مرحله بعد ، سوبسترا اضافه مي شود. آنـزيـم بـا سـوبستـرا واكنش می دهد و باعث تغيير رنگ محلول خواهد شد. اين واكنش نشان خواهد داد كه چه مقدار آنتيژن- آنتي بادي در پايان تست وجود خواهد داشت وقتي كه زمان انكوباسيون كامل شد، يك معرف براي توقف واكنش آنزيم- سوبسترا به آن اضافه می شود كه از تغييرات بيشتر در شدت رنگ ايجاد شده، جلوگيري ميكند. اين معرف عموما يك اسيد رقيق است در پايان ، پليت بوسيله الايزا ريدر خوانده مي شود. نتايج حاصله براي تعيين مقادير اختصاصي يا حضور آنتي ژن ها يا آنتي بادي ها در نمونه به كار برده مي شوند.
نحوه کار با دستگاه الایزا ریدر:
• محیط کار بایستی تمیز و عاری از گردوغبار باشد.
• یک میز کار ثابت و دور از لرزش تجهیزاتی مانند: سانتریفیوژ، شیکر و....
• نگهداری روزانه دستگاه شامل: بررسی تمیز بودن سنسورهای نوری هرکانال
• بررسی تمیز بودن کالیبراسیون خوانشگر
• بررسی سیستم اتوماتیک اسلایدها
كاليبراسيون الايزا ريدر (میکروپلیت ریدر):
كاليبراسيون الايزا ريدر يك مرحله اختصاصي است كه بايد توسط يك تكنسين يا مهندس آموزش ديده كه به دستورالعمل هاي دستگاه آشنايي دارد ، انجام شود. بـراي انجـام كاليبراسيون ، داشتن يك مجموعه از فيلترها كه از لحاظ اندازه ، يكسان هستند ، الزامي است. پليت هاي كاليبراسيون مجهز به حداقل سه مقدار جذب نوري از قبل تعيين شده (پايين ، متوسط و مقدار بالا) هستند. براي انجام كاليبراسيون مراحل زير را بايد دنبال كرد:
* پليت كاليبراسيون را روي دستگاه قرار می دهیم.
* يـك خـوانـش كـامـل را بـا پليـت كـاليبراسيون انجام دهيد. مشخص كنيد كه آيا تفاوتهايي در قرائت هاي به دست آمده از يك چاهك به چاهك ديگر وجود دارد يا خير. چنانچه اختلافي مشاهده شد ، پليت را به اندازه 180 درجه چرخانده و قرائت را مجددا تكرار كنيد تا از اختلافاتي كه به خود پليت نسبت داده مي شوند ، جلوگيري شود به طور كلي ، اگر نتايج پليت در دو طول موج به ميزاني باشد كه انتظار داريم ، گفته ميشود كه دستگاه به كاليبراسيون ديگري احتياج ندارد.
* تأييداینکه آيا خوانشگر به كاليبراسيون احتياج دارد يا نه؟ . چنانچه به كاليبراسيون احتياج دارد ، راهنمايي هاي رايج كارخانه سازنده دستگاه را براي كاليبراسيون دنبال كنيد. تأييد كنيد كه خطي بودن (linearity) خوانشگر تا حد امكان قابل قبول است.
* اگــر دستگـاه حـاوي يـك پليـت كـاليبـراسيـون نيسـت ، يـك محلـول رنگـي را در چاهكهاي يك پليت از آن ريخته و فوري نتايج را قرائت كنيد. سپس پليت را به اندازه 180 درجه چرخانده و دوباره قرائت را انجام دهيد. اگر هر دو خوانش ها و ميانگين مقادير در هر رديف يكسان هستند ، خوانشگر كاليبر است.
* تاييد كنيد كه خوانشگر به صورت ستون به ستون نيز كاليبر است. يك پليت تميز و خالي را در محل مخصوص قرار دهيد و قرائت را انجام دهيد. اگر اختلافي بين هر يك از خوانش هاي ميانگين از اولين تا آخرين ستون وجود ندارد، مي توان فرض را بر اين گذاشت كه خوانشگر كاليبر است.
کاربرد دستگاه الایزا ریدر(میکروپلیت ریدر):
دستگاه میکروپلیت ریدر ، یک دستگاه اسپکتروفتومتر تخصصی میباشد برای خواندن تست های الایزا مورد استفاده قرار می گیرد . این تکنیک، کاربردی مستقیم در ایمنولوژی و سرولوژی دارد. از میان کاربردهای این وسیله می تواند به منظور تعیین حضور آنتی بادی ها یا آنتی ژن های اختصاصی درنمونه ها بکار رود.
انواع مدل های دستگاه الایزا ریدر:
شما میتوانید با مراجعه به بخش تجهیزات بیوتکنولوژی، فروشگاه الایزا ریدر، با انواع دستگاه های الایزا ریدر آشنا شوید. در زیر لیست تعدادی از الایزا ریدرهای بایوتک ارائه شده است:
1- الایزا ریدر مدل ELX800 کمپانی بایوتک آمریکا
2- الایزا ریدر مدل ELX808 کمپانی بایوتک آمریکا
3- الایزا ریدر EPOCH کمپانی بایوتک آمریکا
4- الایزا واشر مدل ELX50 کمپانی بایوتک آمریکا
تصاویر دستگاه الایزا ریدر(میکروپلیت ریدر): Images Elisa
برای اطلاعات بیشتر به صفحه اصلی ویتاطب کوشا مراجعه کنید